ارتباط بعد جسمانی و روانی انسان همواره از مسائل و مباحث چالش برانگیز بسیاری از متفکران در طول تاریخ بوده است.

جسم یا روان؟ مسئله این است .

ماهیت انسان و ارتباط بعد جسمانی و روحانی او مسئله ای به درازای تاریخ تفکر بشر است که هنوز هم اندیشمندان،پاسخ مشترکی در رابطه با آن ارائه نداده اند.برخی انسان را موجودی کاملا مادی ، برخی دارای دو بعد ذهن – جسم و … می دانند.امروزه نیز،برخی دانشمندان و روانشناسان فیزیولوژیک معتقد هستند که تمامی رفتار،گفتار،تفکرات و … ما را مغز می سازد و انسان مانند ماشینی است که از خود اراده و خواست ندارد.

هم جسم ، هم روان

اما اکثر روانشناسان معتقد هستند که نمی توان نقش محیط، اعتقادات ، فرهنگ و گذشته ی انسان رابر عملکرد وی نادیده گرفت و اورا صرفا به یک ماشین تقلیل داد.

در این دیدگاه آن چه انسان را می سازد،جسم و روان اوست که با هم در ارتباط و موثر برهم هستند.

جسم انسان،بعد فیزیکی و روان ؛ مجموعه رفتار،احساسات و افکار انسان را درمی گیرد که هم آمیختگی شخصیت را موجب می شود.لازم به ذکر است که در این تعریف روان با روح(که منشا ماوراطبیعی،مستقل و ابدی انسان درنظر گرفته می شود) متفاوت است.

ارتباط تن و روان از دوجهت قابل بررسی هستند:

1.تاثیر جسم بر حالات روانی

2.تاثیر روان بر عملکرد جسم

بیماری های روان –تنی،نمونه ی بارز تاثیر روان بر جسم

آن دسته از بیماری های جسمی هستند که مولفه های روان شناختی نقش مهمی در ایجاد،تداوم و یا تشدید آن ها دارند.بیماری های شایعی مانند زخم معده ، رفلاکس معده،برخی بیماری های قلبی ، آسم ، دیابت و حتی تعدادی سرطان ها در این گروه قرار می گیرند.امروزه ثابت شده اختلالات اضطرابی ، سیستم ایمنی را در دراز مدت تضعیف می کند و می تواند زمینه ی بیماری هایی مانند لوپوس و ام اس را مهیا کند.

درمان بیماری روان – تنی

در درمان بیماری های جسمی که منشا ایجاد آن ها روانی بوده است ، علاوه بر درمان پزشکی لازم است بیمار تحت نظر روانپزشک و روانشناس (بالینی یا سلامت) قرار بگیرد.از طرفی افراد ممکن است به دلیل برخی زمینه های روانی ، مستعد بیماری های جسمی خاص باشند که با مراجعه ی به موقع به متخصص روانشناس می توانند از آن ها پیشگیری کنند.همچنین رابطه ی مناسب و گفتگو میان بیمار و پزشک نیز بسیار اهمیت دارد ، چرا که در برخی موارد بیماری جسمی کاملا به شکل روانی مربوط می شود و پزشک باید بتواند با تشخیص درست این امر ، بیمار را به متخصص روانشناس ارجاع دهد.

تیپ شخصیتی و بیمار قلبی

افراد دارای تیپ شخصیتی آ به دلیل خصوصیات اخلاقی خاصی که دارند، استرس ،هیجان و فشار عصبی بیشتری نسبت به دیگران تجربه می کنند که در صورت مراجعه زودهنگام به متخصص روانشناس می توانند با اصلاح رفتار و روش زندگی خود،احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی را در خود کاهش دهند.

افسردگی و کمر درد

یا به عنوان مثال روانپزشکی افسردگی ممکن است به شکل کمردرد ظاهر شود و یا اختلال های اضطرابی با علایم بیماری های قلبی و یا آسم اشتباه شوند.

تاثیر جسم بر روان

افراد مبتلا به بیماری های جسمی بیشتر از دیگر افراد در معرض اختلالات روانی هستند،به عنوان مثال افسردگی ،اضطراب و رفتارهای ویرانگری چون خودکشی در افراد مبتلا به سرطان بسیار بیشتر از افراد عادی است.این امر لزوم مراقبت های روانی از بیماران خاص در کنار درمان های پزشکی را یادآوری می کند.

جسم و روان ، بهداشت

جدای از ارتباط تن و روان در بیماری های مختلف ، زندگی روزمره ی انسان نیز در معرض ارتباط تنگاتنگی میان این دو بعد است.به عنوان مثال ورزش کردن و به خصوص ورزش های هوازی به ترشح هورمون سروتونین در مغز کمک قابل ملاحظه ای می کنند که افزایش شادی و امید به زندگی را درپی دارد.یا برعکس پرخوری و سو مصرف مواد که می تواند متاثر از حالات روانی باشد که در دراز مدت موجب بروز اختلالات متعددی می شود.

منابع

1.synopsis of psychoiatry,Kaplan and sadocks

2.www.psychologytoday.com

3.www.wellnesstips.ca

نوشته شده توسط اکبر اکبری : کارشناس حرفه ای تغذیه ورزشی و فیتنس.